Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra sagði á fundi þar sem lokaniðurstöður starfshópa Auðlindarinnar okkar voru kynntar, að nú væru orðin þáttaskil í málinu og undirbúningur væri nú þegar hafinn í ráðuneytinu að samningu frumvarpa til laga sem ná meðal annars til hækkunar á veiðigjöldum, uppboðsleiðar á veiðiheimildum og niðurfellingu almenns byggðakvóta, svo fátt eitt sé nefnt.
Í matvælaráðuneytinu hefur verið birt áformaskjal um lagabreytingar sem taka mið af nýrri stefnumótun og nefndi ráðherra að nú tæki við vinna löggjafans.
Veiðigjöld hækkuð en útfærslu vantar
Ráðherra sagði á fundinum að hann myndi leggja til við Alþingi að veiðigjöld verði hækkuð þannig að almenningur fái sýnilegri hlutdeild í afkomu af nýtingu auðlindarinnar. Útfærslan liggi ekki fyrir ennþá.
„Lagt er til að gerð verði tilraun með að bjóða upp hluta af veiðiheimildum . Tilraunin verði svo gerð upp enda er mörgum spurningum ósvarað í þessum efnum. Þeir fjármunir sem fást verði ráðstafað til sveitarfélaga sem hafa fengið almennan byggðakvóta til ráðstöfunar,” sagði ráðherra.
Gagnsæi verði stórbætt
Svandís ætlar að leggja til að byggða- og atvinnubótakerfið verði stokkað upp, almennur byggðakvóti, línuívilnun og skel- og rækjubætur verði aflagðar í núverandi formi. Þessi úrræði þjóni ekki lengur nógu vel þeim markmiðum sem þeim var ætlað að sinna í upphafi. Heimildir sem nú er ráðstafað í þessi kerfi verði leigðar út eða þeim ráðstafað með öðrum hætti til stuðnings byggðunum. Byggðakvóta Byggðastofnunar og strandveiðum verði haldið við með bættri framkvæmd.
Ráðherra sagði að lagt verði til á Alþingi að gagnsæi í sjávarútvegi verði bætt stórlega þannig að ljóst verði hvaða aðilar fari með yfirráð í greininni. Mikilvægt sé að viðskipti með aflaheimildir verði færðar upp á yfirborðið með skráningu í opinberan og lifandi gagnagrunn. Þannig verði sköpuð skilyrði fyrir meira trausti og aðhaldi í sjávarútvegi.
Auðlindaákvæði verði lögfest
Ráðherra sagði fáar atvinnugreinar eins háðar vistkerfum og sjávarútvegur. Þess vegna skipti tillögur sem lúta að umhverfismálum grundvallarmáli í þessari stefnumótun. Þetta þýði rannsóknir á vistkerfi sjávar, vöktun, varúðarreglur og kalli á skilning stjórnvalda og samfélagsins alls á mikilvægi þess að grundvöllur ákvarða ráðist á bestu vísindum og upplýsingum.
Í niðurstöðu skýrslunnar er fjallað um það að nauðsynlegt sé að lögfesta auðlindaákvæði stjórnarskrárinnar. Í skýrslunni er sérstaklega fjallað um fiskveiðiauðlindina sem sameign þjóðarinnar.
