Vatnalíf í Grenlæk í Landbroti hefur orðið illa úti vegna vatnsþurrðar sem skapast vegna stýringar á vatnsrennsli úr Skaftá út í Eldhraun. Sérstaklega hefur verðmætur sjóbirtingsstofn í ánni orðið illa úti
Um þetta er fjallað ávef Hafrannsóknarstofnunar sem segir að finna þurfi varanlega lausn til að tryggja vatnsstöðuna.
„Vatnsþurrð er nú í Grenlæk í Landbroti, einni af mestu sjóbirtingsveiðiám landsins. Við vettvangsskoðun 2. maí sást að efstu 11 km Grenlækjar á svæðinu ofan við Stórafoss eru þurrir, en þar eru mikilvægar hrygningar- og uppeldisstöðvar fyrir sjóbirting. Mikið sást af dauðum sjóbirtingum, flestir voru þeir yfir 50 cm langir og að líkindum fiskar sem hrygndu á sl. hausti.
Þegar er ljóst að vatnalíf hefur orðið illa úti vegna vatnsþurrðarinnar, hafa þörungar, smádýr og fiskar drepist á öllu því svæði sem þornaði. Sérstaklega hefur sjóbirtingsstofninn orðið illa úti, þar sem nær öll seiði og hrogn sem nú eru í mölinni á svæðinu hafa drepist og þar með 2–3 seiðaárgangar. Farvegur lækjarins var að mestu skraufaþurr og sást lítið sem ekkert vatn utan einstaka þornandi smápolla. Engan lifandi fisk var að sjá á svæðinu.“
Einn stærsti sjóbirtingsstofn landsins
„Grenlækur er frjósamur lindarlækur með ríkulegu lífríki. Þar er einn stærsti sjóbirtingsstofn landsins og þar eru mjög verðmæt veiðihlunnindi. Vatnsbúskapur Grenlækjar er háður því að nægilegt vatn flæði úr Skaftá og út á Eldhraunið en ef svo er ekki þá á rennsli Grenlækjar til með að þrjóta.
Rennslinu út á Eldhraun er stýrt og er það takmarkað. Á því svæði sem nú er á þurru eru ein helstu hrygningar- og uppeldissvæði sjóbirtings í læknum. Vatnsþurrð hefur endurtekið orðið í Grenlæk síðast árin 2016 og 2021.“
Fleiri dauðir fiskar en í fyrri vatnsþurrð
„Munur frá fyrri atburðum er að nú sást mun meira af dauðum fiski en áður. Svo virðist sem sjóbirtingurinn hafi ekki náð að ganga niður af svæðinu eftir hrygningu sl. haust líkt og áður. Hafrannsóknastofnun stundar vöktunarrannsóknir á fiski og öðru lífríki í Grenlæk og er þar m.a. fiskteljari. Fisktalning mun væntanlega svara þeirri spurningu hversu margir fiskar koma til með að skila sér úr hafi í sumar og haust og þar með hversu alvarlegt ástand stofnsins er.
Sá fiskidauði sem nú hefur orðið er í 4 skiptið sem slíkt gerist. Finna þarf leiðir til frambúðar til að tryggja háa grunnvatnsstöðu í hraunum á svæðinu svo vatnsrennsli til lindarvatna verði nægt til að viðhalda vatnsrennslinu og því ríkulega lífríki og fiskgengd sem þar er að finna,“ segir á hafro.is þar sem sjá má nýjar drónamyndir úr Grenlæk.
