Ásdís Thoroddsen kvikmyndagerðarmaður á nú í viðræðum við Norðurþing um afnot af gömlum lýsistönkum og fleiri fiskvinnslumannvirkjum Síldarverksmiðja ríkisins á Raufarhöfn.
Sér síldarárshúsin sem heild
„Húsasafnið frá síldarárunum á Raufarhöfn ber að líta á sem eina heild sem verður æ merkilegri eftir því sem áratugir líða,“ segir Ásdís Thoroddsen í bréfi sínu til Norðurþings þar sem hún kveðst hafa auga fyrir möguleikum húsanna, hvort sem er til kvikmyndunar eða hljóðupptöku.
„Í lýsistönkunum er einstaklega góður hljómburður, sem mætti nýta til tónleikahalds og hljóðupptöku. Rúmtak tankanna er feikimikið og þær gætu komið að notum sem svið fyrir kvikmyndir,“ segir Ásdís í bréfinu. Mjölskemman gagnist bæjarbúum sem geymslustaður fyrir sanngjarnt verð, veiti skjól fyrir stífri norðanáttinni og gæti gagnast til geymslu á stórum tækjum í kvikmyndaverkefni.
Tækifærin á hverju strái
„Húsasamstæðan sem hefur að geyma Soðhúsið, Lýsishúsið og Ketilshúsið og fleiri hús mætti nota sem leikmynd í heild sinni eða þá hvert hús fyrir sig. Tækifærin eru á hverju strái við og á Raufarhöfn,“ skrifar Ásdís og lýsir áhuga að koma starfsemi í tankana.
„Fyrsta skrefið væri að fá af þeim afnotarétt. Í framhaldi þyrfti að sækja um styrki til endurbóta og uppbyggingar,“ segir Ásdís og tiltekur margvíslegar endurbætur sem myndi þurfa að ráðast í og sækja mætti um styrki fyrir.
„Verkefni sem þetta tekur langan tíma og mun þróast eftir því sem á líður, en frumskilyrði er að sveitarfélagið Norðurþing gefi leyfi fyrir ofangreindri nýtingu á tönkunum og ekki verði gert ráð fyrir öðrum iðnaði í þessum byggingum,“ segir Ásdís sem kveðst líta svo á að eignarhaldið ætti að vera í höndum Norðurþings.
Markmið að lágmarka foktjón
Katrín Sigurjónsdóttir, sveitarstjóri Norðurþings, segir starfsmenn sveitarfélagsins hafa rætt við Ásdísi Thoroddsen. Erindi hennar og húseignir á SR-lóðinni á Raufarhöfn hafi verið ræddar á fundi byggðaráðs 26. október.
„Á fundi byggðaráðs í ágúst voru þessar eignir til umfjöllunar og sveitarstjóra falið að uppfæra tölur til að lágmarka foktjónshættu sem eignirnar skapa,“ segir Katrín. Þær tölur verði lagðar fram á næsta eða þar næsta fundi.
„Það hefur verið vilji hverfisráðs Raufarhafnar að varðveita lýsistankana. Það hefur ekkert annað verið til umfjöllunar varðandi þær eignir,. Markmiðið núna er að lágmarka foktjón af þessum eignum,“ segir Katrín.
Sóttu um styrk en fengu ekki
Í gegnum tíðina hafa að sögn Katrínar öðru hverju komið upp hugmyndir um að nýta tankana í menningarlegum tilgangi sem sem sé kannski helsta notagildið sem þeir gætu haft í framtíðinni. Árið 2017 hafi verið sótt um styrk í Framkvæmdasjóð ferðamanna til að lappa upp á svæðið og bæta aðgengi.
„Það fékkst ekki úthlutað í það verkefni og það hefur ekki verið sótt um aftur.“ Tankarnir og aðrar eignir komust í eigu sveitarfélagsins frá SR-Mjöli og ríkinu á árinu 2011 að sögn Katrínar. Vilji sé til þess að þessar eignir geti aftur orðið lyftistöng fyrir Raufarhöfn.
„Þessar eignir á SR-lóðinni voru auglýstar til sölu í fyrra. Það fóru samningaviðræður í gang við bjóðendur en það náðist ekki saman,“ segir sveitarstjórinn.
Styður Ásdísi heilshugar
Ingibjörg Hanna Sigurðardóttir, formaður hverfisráðs Raufarhafnar, segir íbúana auðvitað vilja að ástandið á SR-reitnum verði lagfært.
„Ríkið setti peninga í þetta og það átti að laga þetta á sínum tíma en eins og staðan er orðin núna þá vit ég ekki hvort það er yfirhöfuð hægt vegna þess að ástandið er bara ekki gott. Þetta er bara búið að dankast alltof lengi,“ segir Ingibjörg. Mjög æskilegt sé að mannvirkjunum verði komið í einhver not.
„Það er aðallega Mjölhúsið sem við viljum sjá að verði lagað. En auðvitað eru tankarnir í upprunalegu standi og ég styð Ásdísi heils hugar í því sem hún vill gera þar. Það hljómar bara mjög spennandi,“ segir formaður hverfisráðsins.
Veigamesta burðarstoðin brast fyrir 66 árum
Á vef Raufarhafnar, sem hefur verið hluti sveitarfélagsins Norðurþings frá árinu 2006, segir frá sögu síldveiða og -vinnslu í bænum.
„Aldamótaárið 1900 reistu Norðmenn þar upp síldarbræðslustöð sem Síldarverksmiður ríkisins keyptu 1934. Árið 1944 var Raufarhöfn orðin önnur stærsta útgerðarstöð landsins til síldveiða, aðeins Siglufjörður var þá með meiri veiði,“ segir á síðu Raufarhafnar undir Norðurþingsvefnum.
„Um og eftir 1960 varð Raufarhöfn ein stærsta síldarsöltunarstaður landsins með tilheyrandi uppgangi. Síldarævintýrið náði hámarki á árunum 1964-1967 og voru á þessu tímabili allt að 11 söltunarstöðvar starfræktar með sínum plönum og bröggum – flestar í eigu annarra en heimamanna, auk þeirra Síldarverksmiðju ríkisins. Árið 1967 hrundu síldveiðarnar og þar með brast veigamesta burðarstoð þorpsins,“ er sögunni lýst á nordurthing.is.
Feiknar mikið myndasafn frá Raufarhöfn á ýmsum tímum, þar með talið frá síldarárunum, má finna á raufarhofn.net.
Ásdís Thoroddsen kvikmyndagerðarmaður á nú í viðræðum við Norðurþing um afnot af gömlum lýsistönkum og fleiri fiskvinnslumannvirkjum Síldarverksmiðja ríkisins á Raufarhöfn.
Sér síldarárshúsin sem heild
„Húsasafnið frá síldarárunum á Raufarhöfn ber að líta á sem eina heild sem verður æ merkilegri eftir því sem áratugir líða,“ segir Ásdís Thoroddsen í bréfi sínu til Norðurþings þar sem hún kveðst hafa auga fyrir möguleikum húsanna, hvort sem er til kvikmyndunar eða hljóðupptöku.
„Í lýsistönkunum er einstaklega góður hljómburður, sem mætti nýta til tónleikahalds og hljóðupptöku. Rúmtak tankanna er feikimikið og þær gætu komið að notum sem svið fyrir kvikmyndir,“ segir Ásdís í bréfinu. Mjölskemman gagnist bæjarbúum sem geymslustaður fyrir sanngjarnt verð, veiti skjól fyrir stífri norðanáttinni og gæti gagnast til geymslu á stórum tækjum í kvikmyndaverkefni.
Tækifærin á hverju strái
„Húsasamstæðan sem hefur að geyma Soðhúsið, Lýsishúsið og Ketilshúsið og fleiri hús mætti nota sem leikmynd í heild sinni eða þá hvert hús fyrir sig. Tækifærin eru á hverju strái við og á Raufarhöfn,“ skrifar Ásdís og lýsir áhuga að koma starfsemi í tankana.
„Fyrsta skrefið væri að fá af þeim afnotarétt. Í framhaldi þyrfti að sækja um styrki til endurbóta og uppbyggingar,“ segir Ásdís og tiltekur margvíslegar endurbætur sem myndi þurfa að ráðast í og sækja mætti um styrki fyrir.
„Verkefni sem þetta tekur langan tíma og mun þróast eftir því sem á líður, en frumskilyrði er að sveitarfélagið Norðurþing gefi leyfi fyrir ofangreindri nýtingu á tönkunum og ekki verði gert ráð fyrir öðrum iðnaði í þessum byggingum,“ segir Ásdís sem kveðst líta svo á að eignarhaldið ætti að vera í höndum Norðurþings.
Markmið að lágmarka foktjón
Katrín Sigurjónsdóttir, sveitarstjóri Norðurþings, segir starfsmenn sveitarfélagsins hafa rætt við Ásdísi Thoroddsen. Erindi hennar og húseignir á SR-lóðinni á Raufarhöfn hafi verið ræddar á fundi byggðaráðs 26. október.
„Á fundi byggðaráðs í ágúst voru þessar eignir til umfjöllunar og sveitarstjóra falið að uppfæra tölur til að lágmarka foktjónshættu sem eignirnar skapa,“ segir Katrín. Þær tölur verði lagðar fram á næsta eða þar næsta fundi.
„Það hefur verið vilji hverfisráðs Raufarhafnar að varðveita lýsistankana. Það hefur ekkert annað verið til umfjöllunar varðandi þær eignir,. Markmiðið núna er að lágmarka foktjón af þessum eignum,“ segir Katrín.
Sóttu um styrk en fengu ekki
Í gegnum tíðina hafa að sögn Katrínar öðru hverju komið upp hugmyndir um að nýta tankana í menningarlegum tilgangi sem sem sé kannski helsta notagildið sem þeir gætu haft í framtíðinni. Árið 2017 hafi verið sótt um styrk í Framkvæmdasjóð ferðamanna til að lappa upp á svæðið og bæta aðgengi.
„Það fékkst ekki úthlutað í það verkefni og það hefur ekki verið sótt um aftur.“ Tankarnir og aðrar eignir komust í eigu sveitarfélagsins frá SR-Mjöli og ríkinu á árinu 2011 að sögn Katrínar. Vilji sé til þess að þessar eignir geti aftur orðið lyftistöng fyrir Raufarhöfn.
„Þessar eignir á SR-lóðinni voru auglýstar til sölu í fyrra. Það fóru samningaviðræður í gang við bjóðendur en það náðist ekki saman,“ segir sveitarstjórinn.
Styður Ásdísi heilshugar
Ingibjörg Hanna Sigurðardóttir, formaður hverfisráðs Raufarhafnar, segir íbúana auðvitað vilja að ástandið á SR-reitnum verði lagfært.
„Ríkið setti peninga í þetta og það átti að laga þetta á sínum tíma en eins og staðan er orðin núna þá vit ég ekki hvort það er yfirhöfuð hægt vegna þess að ástandið er bara ekki gott. Þetta er bara búið að dankast alltof lengi,“ segir Ingibjörg. Mjög æskilegt sé að mannvirkjunum verði komið í einhver not.
„Það er aðallega Mjölhúsið sem við viljum sjá að verði lagað. En auðvitað eru tankarnir í upprunalegu standi og ég styð Ásdísi heils hugar í því sem hún vill gera þar. Það hljómar bara mjög spennandi,“ segir formaður hverfisráðsins.
Veigamesta burðarstoðin brast fyrir 66 árum
Á vef Raufarhafnar, sem hefur verið hluti sveitarfélagsins Norðurþings frá árinu 2006, segir frá sögu síldveiða og -vinnslu í bænum.
„Aldamótaárið 1900 reistu Norðmenn þar upp síldarbræðslustöð sem Síldarverksmiður ríkisins keyptu 1934. Árið 1944 var Raufarhöfn orðin önnur stærsta útgerðarstöð landsins til síldveiða, aðeins Siglufjörður var þá með meiri veiði,“ segir á síðu Raufarhafnar undir Norðurþingsvefnum.
„Um og eftir 1960 varð Raufarhöfn ein stærsta síldarsöltunarstaður landsins með tilheyrandi uppgangi. Síldarævintýrið náði hámarki á árunum 1964-1967 og voru á þessu tímabili allt að 11 söltunarstöðvar starfræktar með sínum plönum og bröggum – flestar í eigu annarra en heimamanna, auk þeirra Síldarverksmiðju ríkisins. Árið 1967 hrundu síldveiðarnar og þar með brast veigamesta burðarstoð þorpsins,“ er sögunni lýst á nordurthing.is.
Feiknar mikið myndasafn frá Raufarhöfn á ýmsum tímum, þar með talið frá síldarárunum, má finna á raufarhofn.net.
