Nákvæmlega 40 ár eru í dag liðin frá því togarinn Guðsteinn GK 140 sigldi inn Eyjafjörð. Frændurnir Kristján Vilhelmsson, Þorsteinn Már Baldvinsson og Þorsteinn Vilhelmsson höfðu þá keypt nær allt hlutafé í Samherja hf. í Grindavík, sem hafði gert Guðstein út og fluttu þeir félagið til Akureyrar. Hófst þar með saga félags, sem hefur frá þeim degi dafnað og vaxið í að vera eitt stærsta og öflugasta sjávarútvegsfyrirtæki landsins, með rekstur í útgerð, landvinnslu, fiskeldi og sölu sjávarafurða.
Guðsteini var breytt í frystitogara og bar nafnið Akureyrin EA 10. Fróðleg og skemmtileg grein er um sögu Akureyrinnar ásamt fjölda mynda á síðunni Saga Akureyrinnar.
Skrifstofan í byrjun við eldhúsborðið
Þorsteinn Már Baldvinsson forstjóri Samherja segist muna vel eftir deginum þegar Guðsteinn sigldi inn Eyjafjörðinn fyrir sléttum fjörutíu árum síðan.
„Við vorum sannfærðir um að hægt væri að breyta Guðsteini í gott frystiskip, sem kom reyndar á daginn. Í byrjun komst skrifstofan fyrir á eldhúsborði en í dag eru starfsmenn um átta hundruð og umfangið telst vera umtalsvert á íslenskan mælikvarða. Eins og gefur að skilja hefur gengið á ýmsu í rekstrinum, rétt eins og hjá öllum atvinnugreinum og þjóðinni allri. Við höfum verið óhrædd við að feta nýjar slóðir, bæði hvað varðar útgerð og vinnslu, alltaf með í huga að bæta gæði afurðanna jafnt á við öryggi og aðbúnað starfsmanna. Þróunin hefur verið mjög mikil til dæmis í tækni og ég er stoltur af hvernig til hefur tekist.
Þessi tímamót eru í mínum huga ljúfsár, Samherji hefur misst menn og það setur mark sitt á þessa fjörutíu ára vegferð. Sjómennska hefur verið og er enn hættulegt starf, þeir sem sækja sjóinn og ástvinir þeirra leggja mikið á sig.
Sem betur fer hafa orðið stórstígar framfarir hvað varðar bættan aðbúnað sjómanna, við leggjum mikla áherslu á öryggis-, heilbrigðis- og vinnuverndarmál og við viljum vera leiðandi í þeim efnum, bæði til sjós og lands.
Ég hef verið þeirrar gæfu aðnjótandi að starfa með hæfileikaríku fólki hvaðanæva að - með ólíkan bakgrunn og ólíka sögu - við að gera hlutina betur í dag en í gær, þar sem liðsheildin er í fyrirrúmi. Sumir hlutir hafa ekki gengið upp, aðrir hafa borið ávöxt og verið til gagns.
Það eru ýmis verkefni í gangi hjá okkur svo sem uppbygging í fiskeldi á landi og kynslóðaskiptin sem orðið hafa í félaginu gefa manni trú á að framtíðin sé björt,“ segir Þorsteinn Már Baldvinsson.
Samherji leiðandi fyrirtæki í sjávarútvegi
Kristján Vilhelmsson framkvæmdastjóri útgerðarsviðs Samherja tekur í sama streng og Þorsteinn Már, 1. maí 1983 er honum í fersku minni.
„Veðrið var gott og fjöldi manns fylgdist með skipinu sigla inn fjörðinn. Eins og efnahagsástandið var á þessum tíma er vel skiljanlegt að hafi eindregið varað okkur við því að fara út í útgerð, enda rekstur greinarinnar svo að segja í molum. En við trúðum á sjálfa okkur og margir voru tilbúnir til að leggjast á árarnar með okkur. Sjávarútvegurinn hefur tekið miklum breytingum á þessum áratugum, rétt eins og aðrar atvinnugreinar.
Togarafloti Samherja og Útgerðarfélags Akureyringa hefur verið í stöðugri þróun og er í dag öflugur og vel búinn á allan hátt og sömu sögu er að segja um vinnsluhúsin. Hátæknin í vinnsluhúsunum á Akureyri og Dalvík er í raun afrakstur þróunarsamstarfs Samherja og fyrirtækjanna sem framleiddu búnaðinn. Í mörgum tilvikum er um að ræða sérhæfðar lausnir sem byggja á nýsköpun og frumkvöðlastarfi, sem við Íslendingar getum verið stoltir af. Þetta á einnig við um skipin sem félagið hefur látið smíða á undanförnum árum.
Ég er bæði bjartsýnn og þakklátur á þessum tímamótum og hlakka til að takast á við verkefni framtíðarinnar með því góða fólki sem starfar hjá félaginu.“
Alltaf óhræddir við að innleiða nýjungar
Heimir Tómasson vélstjóri hefur starfað hjá Samherja í tæp fjörutíu ár, hann lætur innan tíðar af störfum. Heimir hefur því fylgst vel með rekstri Samherja frá upphafi.
„Ég vann hjá Útgerðarfélagi Akureyringa þegar frændurnir keyptu Guðstein á sínum tíma. Fljótlega byrjuðum við vinnufélagar Kristjáns Vilhelmssonar á verstæði ÚA að rífa og tæta í Guðsteini og veitti ekkert af. Síðan leysti ég af á Akureyrinni sumrin 1984 og 85 og árið eftir var ég fastráðinn. Síðar fór ég yfir á Baldvin Þorsteinsson EA 10 en síðustu tvo áratugina hef ég verið í landi og sinnt ýmsum verkefnum í tengslum við útgerðina. Samstarfið við frændurna hefur alltaf verið mjög gott enda er fyrirtækið þekkt fyrir að gera vel við sitt starfsfólk og þess vegna starfsaldur margra hár. Þetta hefur verið afskaplega skemmtilegur tími og ég kveð Samherja sáttur, þótt lyklunum verði ekki skilað alveg strax. Ég er bjartsýnn á framtíðina og ég segi hiklaust að Samherji sé í fararbroddi á mörgum sviðum.“
