Óvenju marga hvali hefur rekið á austfirskar fjörur á árinu. Ekki er vitað hvað veldur.
Austurfrétt greinir frá í ítarlegri frétt.
Í fréttinni segir frá því að tilkynnt hefur verið um þrjá hvalreka á Austfjörðum í vikunni. Í byrjun vikunnar rak hræ sem virðist vera af skugganefju á land við Sigmundarhús, utarlega í norðanverðum Reyðarfirði og mögulega aðra sömu tegundar á Barðsnesi í Norðfirði.
Í gær var svo tilkynnt um að andanefjuhræ hefði rekið á land í Berufirði. Þar með eru hvalrekarnir á Austfjörðum á árinu orðnir níu. Það getur reyndar brenglað þær tölur ef sama hræinu skolar út á einum stað áður en það rekur upp á öðrum.
Greining á hvölunum tveimur sem komu í byrjun vikunnar hefur verið aðeins á reiki. Gísli Víkingsson, sérfræðingur hjá Hafrannsóknastofnun, segir í viðtali við Austurfrétt að það sé nokkuð ljóst að um skugganefju sé að ræða í Reyðarfirði en bíður eftir betri myndum af hvalnum við Barðsnesið.
Skugganefjur hefur sjaldnar en tíu sinnum rekið á íslenskar strendur, samkvæmt skráðum heimildum. Almennt er lítið vitað um skugganefjur, til dæmis stofnstærð, þar sem tegundin heldur sig aðallega úti á rúmsjó og kafar lengi og mikið. „Þær eru að minnsta kosti mun sjaldgæfari en andanefjur,“ segir Gísli.
Aðspurður svarar Gísli að erfitt sé að segja til um ástæður. Ástand hræjanna sé misjafnt þegar þau finnast þannig útilokað getur verið að greina dánarorsök. Ýmislegt getur hins vegar haft áhrif á hvalina í hafinu.
„Andanefjur og skugganefjur eru af svínhvalaætt og það hefur oft verið talið að þær séu viðkvæmar fyrir hljóðmengun í hafi, einkum sprengingum frá heræfingum eða leit að olíu og gasi. Síðan geta fæðuskilyrði og annað valdið því að þær leiti upp á land. Landgrunnið er ekki þeirra búsvæði og ef þær á annað borð þvælast upp á grunnsævi er ekki óalgegnt að þær endi uppi á þurru landi. Þær nota bergmálstækni til að rata, senda frá sér hljóðmerki og fá endurkast til baka, og ef þær fá ekki það endurkast sem þær eru vanar villast þær af leið.Síðan geta komið upp sjúkdómar og fleira,“ segir Gísli.
Starfsfólk Náttúrustofu Austurlands tók sýni úr hvölunum. Eftir það er það í höndum viðkomandi sveitarfélags hvað gert verður við hræin.
Gísli segir í viðtalinu við Austurfrétt að Hafrannsóknastofnun hafi borist tugir tilkynninga um hvalreka í ár en líklega verði aldrei hægt að láta vita um alla.
