„Þetta gæti varla verið betra fyrir okkur“

„Við trillukarlar og -konur í Strandveiðifélaginu erum mjög sátt. Hún tekur þarna út stöðvunarheimild Fiskistofu og ætlar ekki að minnka við okkur skammtinn á móti,“ segir Kjartan Páll Sveinsson, strandveiðimaður og formaður Strandveiðifélags Íslands, um frumvarp Hönnu Katrínar Friðriksson  atvinnuvegaráðherra.

Frumvarp ráðherrans felur í sér að strandveiðar verði ekki stöðvaðar í sumar þegar 10 þúsund tonna aflaheimildum er náð heldur geti þær haldið áfram þannig að allir 48 dagar strandveiðikerfisins verði í boði.

„Þetta gæti varla verið betra fyrir okkur. Þetta er það sem hún lofaði í janúar og við hljótum að vera glöð með það,“ segir Kjartan.

Heilaraflinn gæti orðið sextán þúsund tonn

Spurður hversu mikinn hann telji strandveiðiaflann geta orðið þegar upp verður staðið í lok ágúst svarar Kjartan að það verði líklega svipað og þeir hafi áætlað fyrir fram. „Þetta er, held ég, í kringum fjögur þúsund tonn sem búið er að veiða eftir maí og ef það heldur þannig áfram erum við að tala um í kringum sextán þúsund tonn. Ég hugsa að það verði örugglega ekki meira en það og jafnvel eitthvað aðeins minna,“ segir hann.

Miðað við áætlanir ráðherra verður hluta af auknum kvóta sumarsins velt inn í framtíðina þannig að komið geti til skerðinga síðar.

Vill róa á sunnudögum

„Þetta er skammtímalausn enda gat þetta í rauninni ekki verið annað vegna þess að ráðherrann kemur inn í málaflokkinn á miðju fiskveiðiári og þá er náttúrlega búið að ráðstafa öllum heimildum og allt orðið ansi niður njörvað. Þetta er bara fyrir þessa vertíð. Síðan ætla þau að halda áfram og vinna þetta betur í vetur,“ segir Kjartan.

Sjálfur kveðst Kjartan einfaldlega vilja að til lengri tíma verði fyrirkomulag strandveiða einmitt með þeim hætti sem nú er á borðinu. „Við viljum bara hafa þetta svona; að það séu 48 dagar með 774 kíló á dag yfir vertíðina en jafnvel lengja tímabilið aðeins, ekki fjölga dögum bara lengja tímabilið. Síðan myndum við endilega vilja mega róa á sunnudögum, það er öryggisatriði,“ segir Kjartan sem kveðst stundum vera með hjartað í buxunum þegar slæmt er í sjóinn. „Maður hefur áhyggjur af því að einhver óvanur fari sér að voða.“

Skelbætur séu tímaskekkja

Kvótaeigendur gagnrýna harðlega yfirvofandi aukningu í strandveiðiaflanum því annað hvort muni hún fela í sér skerðingu á þeirra aflaheimildum eða að heildarkvótinn verði umfram vísindalega ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar.

„Í fyrsta lagi má alveg endurskoða forgangsröðina innan 5,3 prósenta kerfisins, til dæmis með rækju- og skelbætur og slíkt sem er alger tímaskekkja. Og kannski þarf að stækka 5,3 prósenta pottinn, það er ekkert því til fyrirstöðu,“ segir Kjartan spurður um hvaðan aukningin eigi að koma. Það sé ekki stórvægilegt mál að færa til kvóta og það sé pólitískt val að leysa úr því.

Væri spennandi að sjá niðurstöðu dómstóla um eignarhald á kvótanum

„Við höfum yfir tveimur prósentum af þorskígildistonnum að ráða og ég held að það færi ekkert allt á hliðina ef það færi upp í þrjú prósent,“ segir Kjartan.

Látið hefur verið að því að liggja að ríkið eigi von á bótakröfu verði kvóti núverandi kvótahafa skertur.  „Eflaust eru einhverjir sem líta á kvótann sem sína einkaeign en þá er það kannski dómstólanna að skera úr um hvort fyrsta grein laga um stjórn fiskveiða skipti einhverju máli eða ekki,“ segir Kjartan um þetta. „Þessi lög eru að mörgu leyti ósamrýmanleg, það er innbyggð mótsögn í þessari fyrstu grein laga um stjórn fiskveiða, um það að þjóðin eigi þetta en að þetta sé líka í einkaeigu. Það væri mjög spennandi að sjá hvernig það kæmi út.“

Strandveiðar séu þjóðhagslega hagkvæmar

Gagnrýnendur segja einnig að breytingarnar leiði til mikillar fjölgunar strandveiðibáta með tilheyrandi auknu veiðiálagi. Kjartan segist ekki hafa áhyggjur af óhóflegri fjölgun. „Það var spáð meiri háttar sprengingu í sumar út af þessu loforði og það varð nú ekki. En örugglega verður einhver fjölgun vegna þess að þetta er mjög eftirsóknarvert starf,“ segir Kjartan. Þetta eigi sérstaklega við um þá sem starfi á sjó því miklu meira sé upp úr strandveiðum að hafa en að vera á togara eða línubát.

„Ég sé ekki alveg vandamálið við það að skapa góð og vel launuð störf á landsbyggðinni,“ heldur Kjartan áfram og hafnar einnig fullyrðingum um að strandveiðar séu óhagkvæmari en veiðar á stærri bátum og skipum. „Strandveiðar eru jafn þjóðhagslega hagkvæmar ef ekki hagkvæmari vegna þess að við seljum okkar fisk á hærra verði.“