Eftirfarandi er aðsend grein frá Þórólfi Júlían Dagssyni, stjórnarmanni í Strandveiðifélagi Íslands:

Svar við staðhæfingu SFS um að strandveiðar séu óhagkvæmar og ósjálfbærar

Það er erfitt að sitja undir þeirri þversagnakenndu umræðu sem Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS) hafa haldið á lofti, þar sem strandveiðar eru sagðar óhagkvæmar og ósjálfbærar. Þetta er sérstaklega óþolandi þegar staðreyndir málsins benda skýrt til þess að togveiðar, sem stórútgerðin byggir á, eru helsta ástæðan fyrir hnignun fiskistofna hérlendis og víðar um heim. Við trillu- og færabátamenn stöndum frammi fyrir ójafnri stöðu þar sem stórútgerðin er vernduð með kerfi sem veitir henni einstakt vald yfir auðlindinni, á meðan við erum settar óþarflega þungar hömlur á okkar litlu veiðar.

Hvers vegna strandveiðar eru bæði hagkvæmar og sjálfbærar?

Sjálfbærni strandveiða

Strandveiðar, sem byggja á einföldum veiðarfærum eins og færum með litlum krókum, hafa lítil umhverfisáhrif. Þessar veiðar taka einungis smáhluta af fiskistofnunum og hafa óveruleg áhrif á botnvistkerfið eða annan sjávarlífheim.

Á meðan togveiðar eyðileggja lífríki sjávarbotns, valda gríðarlegum aukaafla og ganga á stofna langt umfram endurnýjunargetu, eru strandveiðar skynsamlega hannaðar til að tryggja jafnvægi. Þetta er sú sjálfbærni sem SFS ætti að horfa til, frekar en að draga hana í efa.

Hagkvæmni strandveiða

Fullyrðingar SFS um óhagkvæmni strandveiða eru bæði óskiljanlegar og mótsagnakenndar. Með aðeins 48 veiðidögum og stranglega takmörkuðum aflaheimildum tekst mörgum strandveiðimönnum að skapa sér lífsviðurværi og skila dýrmætu hráefni í íslenskt samfélag. Þetta þrátt fyrir kerfi sem er sniðið að þörfum stórútgerðarinnar, ekki okkar smábátaeigenda.

Ef strandveiðimenn fengju frjálsar hendur – að sjálfsögðu innan marka sem tryggja sjálfbærni – væri vel hægt að skila ríkinu miklu hærra verðmæti en nú er. Við höfum gert tilboð um að borga 100 krónur á kíló af þorski til ríkisins ef við fáum að veiða án takmarkana og stýra okkar starfsemi með okkar reynslu og fagmennsku. Þetta sýnir að strandveiðar eru hvorki óhagkvæmar né ósjálfbærar, heldur vísvitandi haldið niðri af valdaöflum sem vilja verja eigin hagsmuni.

Þversagnir SFS

SFS hefur ítrekað haldið fram tveimur gjörólíkum staðhæfingum í sama viðtalinu:

Annars vegar að strandveiðar séu óhagkvæmar og skili engu.

Hins vegar að 48 veiðidagar á ári verði til þess að allir kaupi sér báta og að kerfið verði yfirfullt.

Hvernig getur veiðiaðferð sem á að vera óhagkvæm og „skila engu“ samt haft svo mikið aðdráttarafl að hún ógni kerfinu? Hér er um að ræða hrópandi mótsögn sem enginn fjölmiðill, utan kannski Bylgjan, hefur þorað að spyrja gagnrýninna spurninga um.

Tillaga að sanngjörnu kerfi

Ríkið ætti að gera tilraun til að endurskipuleggja sjávarútveginn með því að gefa okkur, tækifæri til að sýna hvað við getum gert. Með frjálsum veiðum og eðlilegri gjaldtöku, eins og 100 krónur á kíló, gætum við auðveldlega sýnt fram á að strandveiðar eru bæði hagkvæmar og sjálfbærar. Þá myndi í ljós koma hvaða veiðiaðferðir eru í raun og veru hagkvæmastar og sanngjarnastar fyrir samfélagið í heild.

Þetta er leiðin að öflugu og sanngjörnu samfélagi þar sem auðlindin er nýtt á réttlátan hátt. Það er kominn tími til að færa vald frá stórútgerðinni og til fólksins, svo við getum tryggt sjálfbæran og sanngjarnan sjávarútveg fyrir alla landsmenn.

Þórólfur Júlían Dagsson, stjórnarmaður í Strandveiðifélagi Íslands.