Ástæðan var annars vegar ördeyða á fjarlægum miðum og á djúpmiðum umhverfis Íslands og hins vegar útfærsla landhelginnar í 12 mílur sem svipti togarana 60-70% af hefðbundnum miðum sínum við landið, að því er segir í bók Þorleifs Óskarssonar. Á sama tíma var síldarævintýrið mikla að hefjast fyrir alvöru og öll athyglin beindist að silfri hafsins.
Almenningsálitið var togurunum andstætt og sjómenn sneru við þeim baki vegna lélegra launa. Eftirfarandi lýsing á ástandinu birtist í Sjómannablaðinu Víkingi árið 1960:
„Tíu af hásetunum komu nýir um borð þennan túr, nær allt bráðungir piltar. (…) Nær helmingur hásetanna var einhvers konar menntafólk, þar af tveir barnakennarar, færeyskur háskólanorrænunemi, ungverskur fyrrverandi bílaiðnaðarmaður, ungur lögfræðingur og þrír gagnfræðaskólanemendur. Það kostaði tveggja daga samfelldan auglýsingaáróður í ríkisútvarpinu að hóa saman í þennan ágæta hóp, á einn af glæsilegustu togurum íslenska flotans!“
„Drykkjumannahæli fyrir Reykjavíkurborg“
Umræðan um togarana á þessum árum einkenndist mjög af sögum af óreglu og drykkjuskap togarasjómannanna. Tryggvi Ófeigsson útgerðarmaður dregur ekki fjöður yfir þennan þátt í endurminningum sínum og segir að á köflum hafi engu verið líkara en að togararnir væru „drykkjumannahæli fyrir Reykjavíkurborg“.
Í bók Þorleifs Óskarssonar er einnig vitnað í lýsingu ungs Breta sem dvalið hafði á Íslandi um all langt skeið. Hann sagði frá kynnum sínum af togarasjómennsku í Lesbók Morgunblaðsins árið 1965. Bretinn var að fara í sinn fyrsta túr á togara sem átti að vera úti um jól og áramót, en líklega var hér um sjálfan Egil Skallagrímsson að ræða. Tilvitnun í frásögn Bretans hefst þegar sjómennirnir eru að tínast um borð:
Syndaflóðið sett á svið?
„Heita má að öll áhöfnin væri ólýsanlega drukkin, og þar sem landgöngustiginn hallaðist 45 gráður var það hreinlega kraftaverk að enginn varð fyrir alvarlegu slysi þegar menn komu niður af bryggjunni á þilfarið, slagandi og hávaðasamir. Skipshundurinn og skipskötturinn voru á þilfari til að fagna sjómönnunum og var sem Syndaflóðið hefði verið sett á svið, þar sem syndararnir og spottararnir iðrast á síðustu stundu og halda um borð í Örkina. (…) Skipstjórinn, sem var einn af ófáum ódrukknum, stóð úti í horni káetu sinnar algjörlega afskiptalaus, en áhöfnin hrópaði og öskraði út í loftið með flöskur í höndum og beið eftir þvi að röðin kæmi að þeim næsta að vera studdur til að skrifa nafn sitt í skráningarbókina. Forstjórinn, sem var útkeyrður eftir að hafa smalað saman hópi skipverja á þekktum knæpum, lokaði loksins bókinni með auðsæjum Iétti og flýtti sér í land.“
Líkamlegar fortölur
„Ég missti af þeirri venju að bíða um borð fyrir utan höfnina eftir því að síðustu slóðunum væri safnað saman og fluttir út í skipið á báti, en við urðum að snúa aftur til hafnar eftir tuttugu mínútur til að sækja einhverja vélavarahluti sem höfðu gleymst. Þessi óvænta koma til Reykjavíkur sannfærði einn skipverja um að veiðiferðinni væri lokið. Það var aðeins með fortölum, munnlegum og líkamlegum, að unnt var að koma í veg fyrir að hann yfirgæfi skipið,“ segir í frásögn hins unga Breta.
Þorleifur Óskarsson tekur fram að ekki sé sanngjarnt að dæma heila stétt manna eftir lýsingum sem þessum. Ástandið hafi eflaust verið mjög misjafnt eftir skipum og útgerðarstöðum. Togaraskipstjórar haldi því fram að þeir hafi yfirleitt haft góðan kjarna manna sem haldið hafi tryggð við togarana hvað sem á gekk. Eigi að síður megi að einhverju leyti hafa þessa lýsingu á brottför Egils Skallagrímssonar til marks um ömurlega stöðu togaraútgerðarinnar á þessum árum.
Sem dæmi um minnkandi vægi togaranna í sjávarútveginum á þessum árum má nefna, að hlutur togaranna í heildarverðmætum botnfisksaflans eftir 1960 var yfirleitt í kringum 20% samanborið við um 50% á áratugnum á undan.
Þótt togaraútgerðin væri að hruni komin fóru gjaldeyristækjur landsmanna vaxandi vegna uppgangsins í síldveiðunum. Þegar síldarævintýrið fékk snöggan endi á árunum 1967-68 var komið að togurunum að taka við fyrra hlutverkinu sínu sem burðarás atvinnulífsins í hinum dreifðu byggðum. Það gerðist með innreið skuttogaranna. Tími síðutogaranna var þá hins vegar að mestu liðinn.
