Sturla Þórðarson lét af störfum hjá Síldarvinnslunni í fyrrasumar eftir að hafa verið skipstjóri á skipum félagsins í rúmlega þrjátíu ár. Rætt er við Sturlu á heimasíðu Síldarvinnslunnar. Fiskifréttir birta það hér óbreytt.
Heillaðist snemma af sjómennskunni
„Ég er fæddur í Neskaupstað árið 1956 og þegar ég var stráklingur upplifði ég síldarárin. Eins og aðrir strákar var ég á bryggjunum alla daga og stundum var reyndar meira spennandi að vera undir þeim. Það var fylgst með gangi síldveiðanna og vinnslu síldarinnar og þetta var allt ótrúlega spennandi. Kornungur taldi ég að það kæmi ekkert annað til greina en að fara á sjóinn.
Ég hóf sjómannsferilinn 13 ára gamall. Þá fór ég á vélbátnum Val II NK á handfæraveiðar við Langanes. Við vorum fjórir um borð og það var landað daglega á Bakkafirði. Þetta var ekki langur tími sem við vorum þarna að veiðum en mér fannst þetta vera ævintýri og eftir þetta var ég enn ákveðnari en áður að starfa við sjómennsku í framtíðinni.
Fermingarárið mitt, árið 1970, réði ég mig sem háseta á Magnús NK og haldið var til síldveiða í Norðursjónum. Kannski halda menn að það hafi verið alger undantekning að fjórtán ára strákur væri í áhöfn síldarbáts í Norðursjónum en svo var reyndar ekki. Það voru nokkrir strákar á sama aldri á öðrum íslenskum síldarbátum þarna á sama tíma. Auðvitað var það enn meira ævintýri að fara á síld í Norðursjóinn en á handfæraveiðar við Langanes og auk þess var það upplifun að kynnast Danmörku en aflanum var landað í Hirtshals og Skagen.
Auðvitað gerðist ýmislegt eftirminnilegt í þessu Norðursjávarævintýri en þarna voru skip frá fjölmörgum þjóðum að síldveiðum. Ég varð til dæmis vitni að ógurlegum slagsmálum á Hirtshals-kránni á milli norskra og finnskra síldarsjómanna. Þar voru hnefarnir látnir tala og ekkert gefið eftir.
Ég fór alls sex sinnum til síldveiða í Norðursjó. Fyrst á Magnúsi NK og síðan á Stóra-Berki NK. Síðasta ár Norðursjávarveiðanna var 1976 og þá fór ég fyrst á Berki og síðan á Magnúsi. Hér skal tekið fram að Stóri-Börkur var nefndur svo vegna fréttaskrifa í dönskum blöðum um síldveiðar Íslendinga í Norðursjó en þar var ítrekað fjallað um Börk sem ”Islands største fiskefartøj.”
Reynslu aflað og stýrimannanám
Auk þess að vera á síldveiðum í Norðursjónum kynntist ég öðrum veiðum á þessum árum. Árið 1973 var ég til dæmis á Barða NK, fyrsta skuttogara Íslendinga. Það var nauðsynlegt að kynnast botnfiskveiðum og reynslan af verunni á Barða var dýrmæt. Síðar var ég á gamla Beiti NK sem þá var á rækjuveiðum og landaði á Sauðárkróki. Fyrir utan síldveiðarnar í Norðursjónum á Stóra-Berki fór ég á honum á loðnuveiðar í Barentshafið árið 1975. Nokkur íslensk skip veiddu loðnu þar og lönduðu aflanum í bræðsluskipið Norglobal. Í Barentshafinu vorum við í sjö vikur og veiddi Börkur rúmlega 8.000 tonn á þeim tíma.
Árið 1975 var ég harðákveðinn í því að gera sjómennskuna að lífsstarfi og ákvað að hefja stýrimannanám. Námið var í tvö ár og fyrra árið gat ég tekið heima í Neskaupstað en hið síðara í Stýrimannaskólanum í Reykjavík. Strax eftir fyrra árið í náminu var ég ráðinn stýrimaður á Magnús NK en hann var þá á sumarloðnu.
Ég var síðan stýrimaður á Magnúsi allt til ársins 1983 að undanskilinni einni loðnuvertíð sem ég var á Jóni Kjartanssyni SU. Fyrsta reynsla mín sem skipstjóri var á Magnúsi árið 1982 en þá var báturinn á netaveiðum. Auðvitað voru það ákveðin tímamót að setjast í skipstjórastólinn en þarna var einungis um stuttan tíma að ræða.
Stýrimaður og skipstjóri á Síldarvinnsluskipum
Árið 1983 var ég ráðinn stýrimaður á Stóra-Börk. Þá var verið að hefja hinar svonefndu Grimsby-siglingar en þá sigldi Börkur með ísvarinn fisk til Grimsby yfir sumartímann þar sem hann var seldur á markaði. Fyrir utan siglingarnar til Grimsby var skipið á loðnu og síðar reyndar einnig á síld.
Ég leysti af sem skipstjóri á Berki bæði í Grimsbysiglingunum og á loðnu en að því kom árið 1993 að ég var fastráðinn skipstjóri. Fyrsti túrinn eftir fastráðninguna var loðnutúr sem gekk bara vel. Við fylltum skipið á stuttum tíma og komið var að landi með 1.150 tonn. Ég man eftir því að þegar í land var komið komu þeir Finnbogi Jónsson framkvæmdastjóri og Jóhann K. Sigurðsson útgerðarstjóri með blóm og færðu mér. Auðvitað voru þetta enn ein tímamótin á sjómannsferlinum að vera fastráðinn skipstjóri og eðlilega var glaðst yfir því.
Eftir þetta var ég skipstjóri á Síldarvinnsluskipum allt til loka ferilsins að því undanskildu að þegar Börkur var í viðamiklum breytingum árið 1998 fór ég eina tvo túra með Júpíter RE á loðnu. Júpíter hét upphaflega Gerpir NK og á skipið sér merkan sess í norðfirskri útgerðarsögu. Þetta skip var afar gott, sannkallað hörkuskip og ég fékk að kynnast því þarna.
Ég var skipstjóri á Stóra-Berki til ársins 2010 og voru stundaðar ýmist síldveiðar, loðnuveiðar eða kolmunnaveiðar. Eftir það var ég á Síldarvinnsluskipum sem ýmist báru nöfnin Börkur eða Beitir. Síðasta skipið var núverandi Beitir en skipstjóri á því var ég á árunum 2015 og til loka ferilsins í fyrrasumar.
Ég hef stundum verið spurður að því hvaða veiðiskapur mér hafi fundist skemmtilegastur og hvaða skip hafi verið best. Svarið er einfalt: Það er gaman á sjónum þegar vel fiskast. Auðvitað eru ýmsar veiðar eftirminnilegri en aðrar. Það var til dæmis mjög skemmtilegt að veiða norsk-íslenska síld í nót austur í hafinu eftir að veiðar á henni hófust á ný árið 1994. Þá fengust ævintýralega stór köst og það var gaman að lifa. Það var líka rómantískur blær yfir veiðunum á íslenskri sumargotssíld inni á Breiðafirðinum. Þar var oft þröngt á miðunum en veiðarnar voru spennandi og heillandi.
Staðreyndin er sú að þegar vel veiðist eru allir ánægðir um borð en ef lítið eða ekkert fiskast er þungt yfir mannskapnum og hundleiðinlegt andrúmsloft.
Ef á að ná árangri í veiðum er lykilatriði að hafa trausta og góða áhöfn og ég hef verið heppinn hvað það varðar. Sumir voru með mér nánast allan skipstjóraferilinn hjá Síldarvinnslunni. Þar má til dæmis nefna Víði Pálsson og Þórð Þórðarson bróður minn. Eins má geta um Hálfdan Hálfdanarsson stýrimann og síðar skipstjóra á móti mér á Beiti. Ekki má gleyma Óskari Sverrissyni vélstjóra og auðvitað mætti nefna enn fleiri. Einn sá eftirminnilegasti sem var með okkur á Berki var Birgir Sigurðsson. Hann hafði áratuga reynslu sem skipstjóri á togurum og bátum og þarna var hann kominn til að láta okkur strákarollingana stjórna sér. Birgir skemmti sér konunglega um borð í Berki og var ávallt hrókur alls fagnaðar. Ég hef oft sagt að svona eiga menn að vera.
Nú er sjómannsferli mínum lokið en ég á margar frábærar minningar frá honum sem eiga eftir að ylja lengi. Þegar upp er staðið er mér þakklæti efst í huga. Ég er þakklátur skipsfélögum í gegnum tíðina og einnig þeim sem fengist hafa við útgerð þeirra skipa sem komið hafa við mína sögu.“
