Fyrirtækið Sjótækni á sér langa sögu sem hófst formlega með stofnun þess árið 2002 en teygir sig mun lengra aftur í tímann því Kjartan J. Hauksson, annar eigenda fyrirtækisins og framkvæmdastjóri þess, hafði lengi áður fengist við sams konar starfsemi.
„Við erum búin að vera lengi í neðansjávarlögnum, köfunarþjónustu, sæstrengjum og slíku. Við höfum líka verið að bjarga skipum og bátum og í hafnarvinnu og alls konar verkefnum,“ segir Kjartan spurður um verkefnalista Sjótækni.
Kjartan segir starfsemina byggja á hans bakgrunni. „Við vorum að þjóna fiskeldi 1986 og 1987 í Ísafjarðardjúpi áður en það fór á hausinn. Það var þessi fyrri bylgja í fiskeldi,“ segir hann.
Kröftug viðbót í reksturinn
Er fiskeldið hófst að nýju segir Kjartan að aftur hafi verið leitað til hans til að þjóna greininni á Vestfjörðum.
„Það er mjög kröftug viðbót í reksturinn sem kemur inn þar og hefur mikil áhrif í að efla fyrirtækið á alla lund, líka í annarri þjónustu. Þannig að það hefur verið mikil vítamínsprauta síðan fiskeldið byrjaði aftur,“ segir Kjartan. Að sögn Kjartans er starfsfólk Sjótækni rúmlega fjörutíu talsins og afar fjölbreytt. Þar séu til dæmis alls konar tæknimenn, háskólafólk, vélstjórar, skipstjórar, verkamenn og hásetar. Lögheimilið sé á Tálknafirði en útibú séu á Ísafirði og í Reykjavík.
„Meginþorrinn er á Vestfjörðum en við erum samt alltaf með ákveðinn hóp sem fer um allt land í sérverkefni,“ segir Kjartan.
Áhersla á menntun og þjálfun
Umsvif Sjótækni hafa farið vaxandi og segir Kjartan veltuna sennilega munu verða nærri einum og hálfum milljarði króna á þessu ári. Mörg afleidd störf fylgi starfseminni og hann undirstrikar að fiskeldið styrki samfélagið fyrir vestan í heild gríðarlega mikið.
„Það eru margir þjónustuaðilar sem eru í viðhaldi á okkar tækjum og bátum. Þannig að það hefur mikil áhrif á allt samfélagið í kring að við séum með þetta öfluga þjónustu. Það tekur til sín mikið af annarri þjónustu til að halda okkur gangandi.“
Sjótækni er með langtímasamninga við öll fimm fiskeldisfyrirtækin á Vestfjörðum. „Það er alveg einstaklega gott samstarf,“ segir Kjartan. Sjótækni leggi sig mikið fram um að mennta starfsfólk sitt og þjálfa það upp. „Við höfum fengið menn frá Noregi og farið til Noregs í kringum fiskeldisþjónustuna. Þannig að alla daga, allt árið erum við að þjálfa starfsfólk.“
Reyna að vera skrefi á undan
Kjartan bendir á að fiskeldið sé enn í stöðugum vexti. „Við þurfum alltaf að geta mætt því sem er handan hornið, að vera skrefi á undan eftirspurninni stundum. Það er kannski erfitt að vera mörgum skrefum á undan en við reynum að vera alltaf tilbúin fyrir allt sem við erum beðin um að gera,“ segir Kjartan.
Hluti af því að vera tilbúin í nýjar áskoranir segir Kjartan, er að vera með öfluga rannsókna- og þróunardeild hjá Sjótækni. „Við erum að smíða okkar eigin tól og tæki. Við erum að þróa búnað innanhúss, verklag og ýmislegt. Þannig að við erum á fullu í nýsköpun,“ segir hann.
Sæta ströngu eftirliti
Nánar varðandi þjónustuna við fiskeldið segir Kjartan Sjótækni vera með sérútbúinn bát til að setja út kerfisfestingar og ganga frá þeim og legufærum. „Við erum líka með sérútbúna báta sem eru með róbóta, þeir þvo gróður af netunum. Svo er seinni báturinn líka í að skoða netin og það gerum við mjög reglulega,“ segir Kjartan sem játar þvíað fylgja þurfi ströngum kröfum þegar eitt og sama fyrirtækið noti sama búnaðinn til að þjóna mörgum fiskeldisfyrirtækjum á mismunandi svæðum.
„Það er mjög stíft verklag hjá okkur með hreinsun á bæði búnaði hjá köfurum og öllum vinnubátum,“ segir Kjartan. Utanaðkomandi aðili taki reglulega stikkprufur á bátum og tólum og tækjum. Allt sé tekið reglulega út af sérfræðingi. „Síðan bíðum við eftir niðurstöðu og fáum leyfi til að fara á næsta svæði. Við megum ekkert valsa um svæði nema þrif og sótthreinsun séu í lagi.“
Bjartsýnn þrátt fyrir gagnrýni
Þrátt fyrir áberandi neikvæða umræðu um sjókvíaeldið kveðst Kjartan bjartsýnn á viðgang greinarinnar og ekki hræðast að leggja út í nýjar fjárfestingar. Eins og annað muni þetta þróast og fyrirtækið fylgja þróuninni.
„Það eru allir að gera sitt besta í þessu. Menn eru alltaf að bæta búnaðinn og það er búið að auka eftirlitið með netum mikið frá því sem áður var. Við erum bæði með róbóta og köfunargengi sem er stöðugt í þessu eftirliti og viðhaldi. Það er staðið mjög vel að þessu,“ segir Kjartan sem kveður neikvæða umræðu um fiskeldið ekki alltaf byggja á réttum upplýsingum.
Ekki mengun á botninum
„Ég verð að segja alveg eins og er – af því að ég er að vinna þarna niðri á botninum sjálfur og fylgist með öllu þarna í kring – að þetta sem hefur verið í fréttum um að mengun frá þessu safnist upp á botninum og annað slíkt er ekki rétt,“ segir Kjartan.
Bæði kafa starfsmenn Sjótækni sjálfir og eru að sögn Kjartans með fjarstýrða kafbáta til að fylgjast með öllu. Reglulega sé tekin sýni af hinu opinbera og mjög vel sé fylgst með lífríkinu á botninum á eldissvæðunum. Það sé í skilmálum þeirra leyfa sem fyrirtækin hafi að ef eitthvað safnist upp sem sérfræðingar MAST og Hafró telji að náttúran ráði ekki við þá verði fyrirtækin að skera niður eða hreinlega að færa kvíarnar annað. „Það er alveg klárt, að þá mega þeir ekki halda áfram.“
Gagnrýni af hinu góða þótt hún sé ekki alltaf sanngjörn
Þannig segir Kjartan það vera sitt mat að umræðan sé verulega ýkt og ekki rétt að þessu leyti. Eiga rétt á að hafa áhyggjur „Við eigum að nota okkar bestu vísindi og rök og staðreyndir. Maður skilur alveg tilfinningarnar í þessu. Þetta er ástríðufólk margt sem setur fram ákveðnar staðhæfingar og það er ekkert af neinum illum hug að mínu viti,“ segir Kjartan. Fólk geti haft áhyggjur af því að það veit að eitthvað er ekki í lagi eða af því að það veit ekki hvernig hlutirnir eru.
„Þótt gagnrýnin hafi ekki alltaf verið sanngjörn er ég sannfærður um að hún hefur verið af hinu góða því að hún veitir ákveðið aðhald, hvort sem það er gagnvart einkafyrirtækjum eða hinu opinbera. Ég hef alltaf litið svo á að þegar upp er staðið erum við öll á sama bátnum. Þetta eru sameiginlegir hagsmunir allra og mér finnst að það þurfi að varast það að fara í að þeir sem eru að gagnrýna þetta séu að gera það af illum hug. Þessir sömu aðilar hafa áhyggjur og þeir hafa fullan rétt á því.“
Fyrirtækið Sjótækni á sér langa sögu sem hófst formlega með stofnun þess árið 2002 en teygir sig mun lengra aftur í tímann því Kjartan J. Hauksson, annar eigenda fyrirtækisins og framkvæmdastjóri þess, hafði lengi áður fengist við sams konar starfsemi.
„Við erum búin að vera lengi í neðansjávarlögnum, köfunarþjónustu, sæstrengjum og slíku. Við höfum líka verið að bjarga skipum og bátum og í hafnarvinnu og alls konar verkefnum,“ segir Kjartan spurður um verkefnalista Sjótækni.
Kjartan segir starfsemina byggja á hans bakgrunni. „Við vorum að þjóna fiskeldi 1986 og 1987 í Ísafjarðardjúpi áður en það fór á hausinn. Það var þessi fyrri bylgja í fiskeldi,“ segir hann.
Kröftug viðbót í reksturinn
Er fiskeldið hófst að nýju segir Kjartan að aftur hafi verið leitað til hans til að þjóna greininni á Vestfjörðum.
„Það er mjög kröftug viðbót í reksturinn sem kemur inn þar og hefur mikil áhrif í að efla fyrirtækið á alla lund, líka í annarri þjónustu. Þannig að það hefur verið mikil vítamínsprauta síðan fiskeldið byrjaði aftur,“ segir Kjartan. Að sögn Kjartans er starfsfólk Sjótækni rúmlega fjörutíu talsins og afar fjölbreytt. Þar séu til dæmis alls konar tæknimenn, háskólafólk, vélstjórar, skipstjórar, verkamenn og hásetar. Lögheimilið sé á Tálknafirði en útibú séu á Ísafirði og í Reykjavík.
„Meginþorrinn er á Vestfjörðum en við erum samt alltaf með ákveðinn hóp sem fer um allt land í sérverkefni,“ segir Kjartan.
Áhersla á menntun og þjálfun
Umsvif Sjótækni hafa farið vaxandi og segir Kjartan veltuna sennilega munu verða nærri einum og hálfum milljarði króna á þessu ári. Mörg afleidd störf fylgi starfseminni og hann undirstrikar að fiskeldið styrki samfélagið fyrir vestan í heild gríðarlega mikið.
„Það eru margir þjónustuaðilar sem eru í viðhaldi á okkar tækjum og bátum. Þannig að það hefur mikil áhrif á allt samfélagið í kring að við séum með þetta öfluga þjónustu. Það tekur til sín mikið af annarri þjónustu til að halda okkur gangandi.“
Sjótækni er með langtímasamninga við öll fimm fiskeldisfyrirtækin á Vestfjörðum. „Það er alveg einstaklega gott samstarf,“ segir Kjartan. Sjótækni leggi sig mikið fram um að mennta starfsfólk sitt og þjálfa það upp. „Við höfum fengið menn frá Noregi og farið til Noregs í kringum fiskeldisþjónustuna. Þannig að alla daga, allt árið erum við að þjálfa starfsfólk.“
Reyna að vera skrefi á undan
Kjartan bendir á að fiskeldið sé enn í stöðugum vexti. „Við þurfum alltaf að geta mætt því sem er handan hornið, að vera skrefi á undan eftirspurninni stundum. Það er kannski erfitt að vera mörgum skrefum á undan en við reynum að vera alltaf tilbúin fyrir allt sem við erum beðin um að gera,“ segir Kjartan.
Hluti af því að vera tilbúin í nýjar áskoranir segir Kjartan, er að vera með öfluga rannsókna- og þróunardeild hjá Sjótækni. „Við erum að smíða okkar eigin tól og tæki. Við erum að þróa búnað innanhúss, verklag og ýmislegt. Þannig að við erum á fullu í nýsköpun,“ segir hann.
Sæta ströngu eftirliti
Nánar varðandi þjónustuna við fiskeldið segir Kjartan Sjótækni vera með sérútbúinn bát til að setja út kerfisfestingar og ganga frá þeim og legufærum. „Við erum líka með sérútbúna báta sem eru með róbóta, þeir þvo gróður af netunum. Svo er seinni báturinn líka í að skoða netin og það gerum við mjög reglulega,“ segir Kjartan sem játar þvíað fylgja þurfi ströngum kröfum þegar eitt og sama fyrirtækið noti sama búnaðinn til að þjóna mörgum fiskeldisfyrirtækjum á mismunandi svæðum.
„Það er mjög stíft verklag hjá okkur með hreinsun á bæði búnaði hjá köfurum og öllum vinnubátum,“ segir Kjartan. Utanaðkomandi aðili taki reglulega stikkprufur á bátum og tólum og tækjum. Allt sé tekið reglulega út af sérfræðingi. „Síðan bíðum við eftir niðurstöðu og fáum leyfi til að fara á næsta svæði. Við megum ekkert valsa um svæði nema þrif og sótthreinsun séu í lagi.“
Bjartsýnn þrátt fyrir gagnrýni
Þrátt fyrir áberandi neikvæða umræðu um sjókvíaeldið kveðst Kjartan bjartsýnn á viðgang greinarinnar og ekki hræðast að leggja út í nýjar fjárfestingar. Eins og annað muni þetta þróast og fyrirtækið fylgja þróuninni.
„Það eru allir að gera sitt besta í þessu. Menn eru alltaf að bæta búnaðinn og það er búið að auka eftirlitið með netum mikið frá því sem áður var. Við erum bæði með róbóta og köfunargengi sem er stöðugt í þessu eftirliti og viðhaldi. Það er staðið mjög vel að þessu,“ segir Kjartan sem kveður neikvæða umræðu um fiskeldið ekki alltaf byggja á réttum upplýsingum.
Ekki mengun á botninum
„Ég verð að segja alveg eins og er – af því að ég er að vinna þarna niðri á botninum sjálfur og fylgist með öllu þarna í kring – að þetta sem hefur verið í fréttum um að mengun frá þessu safnist upp á botninum og annað slíkt er ekki rétt,“ segir Kjartan.
Bæði kafa starfsmenn Sjótækni sjálfir og eru að sögn Kjartans með fjarstýrða kafbáta til að fylgjast með öllu. Reglulega sé tekin sýni af hinu opinbera og mjög vel sé fylgst með lífríkinu á botninum á eldissvæðunum. Það sé í skilmálum þeirra leyfa sem fyrirtækin hafi að ef eitthvað safnist upp sem sérfræðingar MAST og Hafró telji að náttúran ráði ekki við þá verði fyrirtækin að skera niður eða hreinlega að færa kvíarnar annað. „Það er alveg klárt, að þá mega þeir ekki halda áfram.“
Gagnrýni af hinu góða þótt hún sé ekki alltaf sanngjörn
Þannig segir Kjartan það vera sitt mat að umræðan sé verulega ýkt og ekki rétt að þessu leyti. Eiga rétt á að hafa áhyggjur „Við eigum að nota okkar bestu vísindi og rök og staðreyndir. Maður skilur alveg tilfinningarnar í þessu. Þetta er ástríðufólk margt sem setur fram ákveðnar staðhæfingar og það er ekkert af neinum illum hug að mínu viti,“ segir Kjartan. Fólk geti haft áhyggjur af því að það veit að eitthvað er ekki í lagi eða af því að það veit ekki hvernig hlutirnir eru.
„Þótt gagnrýnin hafi ekki alltaf verið sanngjörn er ég sannfærður um að hún hefur verið af hinu góða því að hún veitir ákveðið aðhald, hvort sem það er gagnvart einkafyrirtækjum eða hinu opinbera. Ég hef alltaf litið svo á að þegar upp er staðið erum við öll á sama bátnum. Þetta eru sameiginlegir hagsmunir allra og mér finnst að það þurfi að varast það að fara í að þeir sem eru að gagnrýna þetta séu að gera það af illum hug. Þessir sömu aðilar hafa áhyggjur og þeir hafa fullan rétt á því.“
