Samkvæmt framkvæmdastjórn Evrópusambandsins hefur sjálfbærni í fiskveiðum innan sambandsins aukist og fleiri fiski tofnar eru veiddir með sjálfbærum hætti. Framkvæmdastjórnin, sem reiðir sig á upplýsingagjöf á þessu sviði meðal annars frá Alþjóðahafrannsóknaráðinu, ICES, segir að þrátt fyrir þetta séu blikur á lofti vegna loftslagsbreytinga sem hafi áhrif á fiskistofna og þar með fiskimannasamfélög.

Stefnumörkun

Í nýrri yfirlýsingu framkvæmdastjórnarinnar er lýst stefnumörkun í tengslum við væntanlegar tillögur hennar um fiskveiðiheimildir fyrir árið 2026. Þar með hófst einnig samráðsferli við hagsmunaaðila, þ.e.a.s. þjóðir innan sambandsins sem reiða sig á fiskveiðar. Tillögurnar munu miða að því að viðhalda sjálfbærni í veiðum á fiskistofnum þar sem það markmið hefur náðst og stuðla að sjálfbærni í veiðum á fiskistofnum sem eru ofveiddir.

„Það er ánægjulegt að sjá að dregið hefur úr ofveiði á fleiri fiskistofnum innan Evrópusambandsins. En þrátt fyrir þessa jákvæðu þróun þurfum við að vera á varðbergi gagnvart loftslagsbreytingum sem auka álag á vistkerfi sjávar. Sjálfbærni í veiðum snýst ekki einung is um umhverfisleg markmið heldur er hún grundvöllurinn að samkeppnishæfni fiskveiða sem skapa vel launuð störf í strandsamfélögum og ferskan og næringarríkan mat fyrir íbúa ESB,“ sagði Costas Kadis, yfirmaður málefna fiskveiða hjá framkvæmdastjórn ESB.

Ofveiði á makríl

Framkvæmdastjórnin greindi frá því að fiskistofnar í Norðaustur-Atlantshafi væru að jafnaði innan heilbrigðra marka og nýtt mat sýni aukna sjálfbærni í veiðum. Nokkrir lykilstofnar séu þó enn undir álagi þar sem loftslagsbreytingar raski í auknum mæli virkni vistkerfa og þar með göngumynstri. Stóra áhyggjuefnið er að ekki hefur náðst árum saman samkomulag um skiptingu sameiginlegra fiskistofna í Norðaustur-Atlantshafi sem sé veruleg ógn við sjálfbærni fiskistofna. Þarna er meðal annars vísað til ofveiði á makríl. Þótt strandríkin, ESB þar með talið, séu almennt samþykk ráðlagðri heildarveiði koma þau sér ekki saman um hvernig eigi að skipta kvótanum sín á milli. Þetta hefur leitt til gegndarlausrar ofveiði. Frá 2010 til 2022 veiddu Norðmenn, Færeyingar, Íslendingar og Evrópu sambandið á milli 66 til 86 prósent umfram ráðlagða heildarveiði.