Fiskistofa auglýsir nú eftir umsóknum um undanþágu frá álaveiðibanni sem gilt hefur hér á landi frá 2019 vegna algers hruns í álastofnum Evrópu.

„Stofni ála hefur hnignað alveg geysilega – og ekki síst fyrir veiði,“ segir Guðni Magnús Eiríksson, sviðsstjóri á lax- og silungsveiðisviði Fiskistofu.

„Áll er mjög merkileg lífvera með það að hann gengur upp í ferskvatn og þrífst þar og gengur til sjávar til að hrygna,“ segir Guðni. Nánar tiltekið gangi állinn fleiri þúsund kílómetra langa leið á hrygningarslóð í Þanghafinu sem er gríðarstórt svæði í Atlantshafi austur af Flórída.

„Þangað kemur áll hvaðanæva úr Evrópu saman og hrygnir. Það er ekki sérstakur íslenskur stofn heldur er þetta evrópski állinn sem síðan berst með hafstraumum frá Þanghafinu og gengur í ár og vötn, til dæmis á Íslandi,“ segir Guðni.

Mikið álag á stofninn

Að sögn Guðna er állinn eftirsóttur í Evrópu og veiðiálag hefur verið mikið.

„Hins vegar hefur veiði á ál á Íslandi aldrei verið mikið stunduð og þess vegna er ólíklegt að veiði hér hafi haft veruleg áhrif á stofnstærðina. Hún hefur minnkað um meira en níutíu prósent þannig að állinn er á válista,“ segir Guðni. Ýmsar alþjóðastofnanir beini því til ríkja að minnka álag á stofninn eins og mögulegt sé. „Það er í því samhengi sem gripið er til þess að banna álaveiðar á Íslandi.“

Þegar veiðibannið var sett á segir Guðni stjórnvöld hafa horft til þess að veiði ála hafi aldrei verið mikil hér. Því sé í reglugerð heimild fyrir takmarkaðri veiði til eigin nota. „Þetta er þá fyrst og fremst hugsað fyrir bændur sem hafa eitthvað nýtt þetta en öll sala á afurðum og þess háttar er bönnuð.“

Ástæðurnar óljósar

Aðeins fáar umsóknir um undanþágur berast að sögn Guðna ár hvert. Miðað við opinberar veiðitölur er veiðin örfáir álar.

„Það er ekki alveg ljóst,“ svarar Guðni spurður um ástæðuna fyrir hruni þessa sérstæða fiskistofns. „Veiðin skiptir örugglega máli en svo er állinn eins og aðrir göngufiskar háður því að komast þangað sem hann þarf að komast til þess að þrífast. Hindranir, eins og stíflur og annað þess háttar, hafa brotið upp búsvæðin. Síðan er það fæðuslóð í hafi sem mögulega hefur haft eitthvað að segja.“

Stangveiðimenn sleppi ál

Bændur sem veiða ál í gildrur eru reyndar ekki einir um fanga ál.

„Eitthvað veiðist á stöng þar sem menn eru að egna fyrir lax eða silung og þá ber að sleppa þeim fiskum og skrá veiðina,“ segir Guðni. Mikilvægt sé að hafa í huga að álastofninn sé á válista.

„Það er rétt fyrir veiðimenn að fara varlega. Veiðimenn upp til hópa vilja ganga vel um en átta sig kannski ekki á alvöru málsins.“

Skilyrði fyrir veiðum

Fiskistofa getur veitt leyfi til takmarkaðra veiða á ál til eigin neyslu þar sem veiðar hafa verið eða verða stundaðar sem búsílag.

» Í umsóknum skal koma fram á hvaða landsvæði áformað er að veiða, hvaða veiðarfæri verði notuð og það magn sem sótt er um leyfi til að veiða.

» Með umsóknum skulu fylgja upplýsingar um veiði umsækjanda síðustu 5 árin.

» Leyfi eru bundin því skilyrði að allur afli sé skráður og að Fiskistofu verði sendar árlega skýrslur um sókn og afla.

» Öll sala og markaðsfærsla á íslenskum ál og álaafurðum er bönnuð.